Deze pagina behandelt de achtergronden, verantwoording en gebruikte bronnen bij de totstandkoming van onze voedingscalculator.
Discussie
Wow! Een voedingscalculator. En hij laat nog zien dat het zonder krachtvoer kan ook! Waar is dit op gebaseerd?
Disclaimer
Ok, laten we dan maar beginnen met uit te leggen dat niet ieder paard hetzelfde is, niet ieder voedsel hetzelfde is, en dat de normen ook nog eens ter discussie staan! Gebruik dus vooral je gezond verstand: Als je paard meer energie nodig heeft dan we hier berekenen, geef hem dat dan ook, als hij steeds dikker wordt, geef hem dan minder energierijk voedsel! Kwakkelt zijn gezondheid, raadpleeg dan een dierenarts.
Deze pagina is bedoeld om te laten zien dat je met gemiddelde voedingsstoffen, met gemiddelde paarden, met een forse portie arbeid, prima kan volstaan met weidegang/hooi plus een mineralenblok. De bedoeling van deze pagina is tevens om te laten zien dat de goedbedoelde supplementen meestal overbodig zijn, en vaak zelfs schadelijk! Er zijn vele belanghebbenden die je willen overtuigen dat je hun voedingssupplement moet kopen, maar er zijn geen belanghebbenden die zeggen dat je paard ook zonder kan. Wij zijn niet belanghebbend voor wat de boodschap dat een paard geen krachtvoer of dure supplementen nodig heeft, maar we vertellen je toch dat het in de meeste gevallen, tot op hoog sportniveau, echt zonder kan.
Wij, auteurs van deze pagina, hebben inmiddels jarenlange ervaring met het houden van paarden zonder enige supplementen of krachtvoer. Dit geldt ook voor onze merries die drachtig zijn geworden, veulens hebben gezoogd, en voor de veulens zelf. Nooit eerder hebben we zo weinig van de dierenarts gebruik hebben hoeven maken.
Hoe dan ook, wij kunnen niet jouw specifieke paard, in jouw specifieke omgeving, beoordelen, dus we vertrouwen op je gezonde verstand bij het interpreteren van de gegevens die we je op deze pagina aanbieden.
In de berekening wordt "voorbeeldgras" gebruikt van een gemiddelde kwaliteit. Als je precies wilt weten wat je paarden binnenkrijgen is het sterk aan te bevelen om je eigen ruwvoer op voedingsstoffen te laten onderzoeken, en deze in de tabel in te voeren.
De prangende vraag
De prangende vraag is: Waar baseren jullie dit op?
Voor de bepaling van de hoeveelheid energie (uitgedrukt in VEP) en de hoeveelheid Verteerbaar Ruw Eiwit (VREp) die het paard in verschillende omstandigheden nodig heeft hebben we gebruik gemaakt van een recent onderzoek van de Vlaamse overheid, de uitgave "Voeding van Paarden", uitgegeven door het Departement Landbouw en Visserij, Afdeling Duurzame Landbouwontwikkeling. Het PDF-bestand kun je downloaden, als je het allemaal eens precies wilt bestuderen, of de benodigde voedingsstoffen met de hand wilt uitrekenen. In de PDF wordt bij de bepaling van de VEP en VREp gebruik gemaakt van tabellen, maar wij berekenen ook de tussenliggende waarden. Onze VEP en VREp berekeningen zijn daarom iets nauwkeuriger. Voor de berekening van de mineralenbehoefte hebben we andere bronnen geraadpleegd vanwege de onduidelijke en tegenstrijdige informatie in het PDF-bestand.
Een eigen aanvulling op de tabel in het PDF-bestand is dat we rekening houden met de leefwijze van het paard. De waarden bij "'s nachts op stal" is de "normale waarde", omdat dat de leefwijze is die helaas nog altijd het meest voorkomt. Voor paarden die altijd op stal staan trekken we 5% van de energiebehoefte af, maar voor paarden die altijd buiten staan tellen we er 15% bij. "Altijd buiten" betekent namelijk meer dan 2 maal zo vaak buiten, het betekent ook dat het paard 's nachts, wanneer de temperaturen het laagste zijn, buiten staat, en dat hij waarschijnlijk ook niet op stal zal worden gehouden als het eens een dagje regent. Hij zal dus veel meer energie nodig hebben, vandaar die 15%. Naar onze mening nog steeds bescheiden, want onze eigen ervaring is dat onze paarden tijdens gure winternachten soms wel twee keer zoveel voedsel nodig hebben als tijdens zacht weer.
Het was voor ons verrassend dat, ondanks de vele getuigenissen die er op internet in omloop zijn, er maar bijzonder weinig informatie beschikbaar is over wat paarden nu echt nodig hebben aan mineralen. We hebben meerdere bronnen geraadpleegd, en onderling zijn er vaak behoorlijke verschillen. Zo is er bijvoorbeeld een stroming die denkt dat paarden meer koper nodig hebben omdat ze hebben ontdekt dat er bij veulens met OCD vaker een kopertekort werd geconstateerd, en tegelijkertijd meldt diezelfde stroming dat de melk van merries naar hun idee te weinig koper bevat, ongeacht de hoeveelheid koper die je aan de merrie verstrekt. Onze mening dan is dat de melk van merries miljoenen jaren de tijd heeft gehad om exact op de behoeften van het veulen aan te passen, en dat de geleverde hoeveelheden een betere indicatie geeft van wat een veulen nodig heeft. OCD komt nauwelijks bij "weidepaarden" voor, en daarvoor zijn andere redenen te bedenken. We hebben dan ook voor de bepaling van, niet alleen de koperbehoefte maar ook van de gehele mineralenbehoefte, gebruik gemaakt van "de grootste gemene deler" die we konden vinden, door diverse bronnen te raadplegen, en daarbij een veilige marge te handhaven. We zeggen het maar even, want het is niet moeilijk om met wat fanatiek Googelen andere waarden te voorschijn te toveren.
Voor de voedingsstoffen in ons "voorbeeldgras en -hooi" hebben we gebruik gemaakt van tabellen volgens de Duitse DLG-norm. We hebben hiervoor de gemiddelde waarden gebruikt. Uiteraard verdient het aanbeveling om een eigen grasanalyse te laten uitvoeren en de betreffende waarden in het programma op te geven.
Opvallende feiten
Verrassend voor ons was dat, nadat we de diverse tabellen hadden opgesteld, de mineralenbehoefte van paarden vrij nauwkeurig aansluit op het mineralenaanbod van gras. Op het eerste gezicht klinkt dit niet als erg schokkend, maar bedenk dat tussen de diverse mineralen onderling vaak een factor duizend aan verschil zit: De ene wordt gemeten in grammen, de andere in milligrammen. Toch komt de behoefte van paarden redelijk goed overeen met het aanbod van de gemiddelde weide.
Een uitzondering wordt gevormd door Natrium. Hieraan kan de gemiddelde weide niet voldoen. Het was dan ook interessant om te ontdekken dat de behoefte aan Natrium overeenkomt met een aanvulling middels een mineralenblok dat overeenkomt met de gangbare ervaring in de praktijk. Na de eerste berekeningen over de voedingsbehoefte van onze eigen paarden floepte er een waarde uit van 30 gram liksteen per dag, en dat komt opmerkelijk dicht in de buurt van wat wij bij onze paarden in de praktijk waarnemen.
Een ander opmerkelijk punt is dat het meer moeite kost om paarden met weinig beweging toch voldoende mineralen te laten opnemen. De energiebehoefte is zo laag dat het paard weinig voedsel nodig heeft, en daardoor relatief weinig mineralen binnen krijgt. Paarden die daarentegen 24 uur per dag buiten zijn en ook nog aanzienlijke arbeid verrichten hebben zoveel ruwvoer nodig voor hun energie dat daarmee ook direct aan de mineralenbehoefte wordt voldaan. (Het is niet voor het eerst dat we beweren dat natuurlijke verzorging een totaalpakket is!)
Wie een tijdje speelt met de voedingscalculator kan het niet ontgaan dat de gangbare mineralenblokken eigenlijk niet zo goed zijn afgestemd op een ruwvoerdieet. Het aandeel zink en koper is wat aan de lage kant, terwijl het aandeel jodium vaak zorgt voor een overschot dat dicht in de buurt komt van de bovengrens. Zie ook ons likstenen-onderzoek.
| Deze voedingscalculator is ook beschikbaar in geminimaliseerde vorm. Je mag hem op je eigen website inbouwen, waarbij je ook nog eens de kleuren kunt aanpassen. Zie voor meer informatie hierover De voedingscalculator op je eigen homepage?. |
Antagonisme
Opvallend veel mineralen blokkeren bij te hoge doseringen de opname of werking van andere mineralen. Men noemt dit verschijnsel antagonisme. Belangrijk is het om te beseffen dat deze blokkade niet kan worden opgeheven door het onderdrukte mineraal hoger te doseren! Hieruit is ook af te leiden dat wanneer het paard van alle mineralen (in de juiste verhoudingen) te veel binnenkrijgt er een aantal mineralen zijn die het dan niet meer kan opnemen. Met andere woorden: teveel van de juiste verhouding verstoort de verhouding! Mineralensupplementen kunnen dus juist tekorten veroorzaken. Berucht is Calcium, dat in te hoge doseringen de opname van Magnesium bemoeilijkt, zelfs als de verhouding theoretisch in orde is!
Het is dan ook niet verstandig om klakkeloos mineralen toe te voegen, je kan beter eerst berekenen of door een lichamelijk onderzoek vaststellen dat er een tekort is aan een bepaald mineraal alvorens het extra te gaan verstrekken. Controleer bij een eventueel tekort ook altijd of dit tekort niet wordt veroorzaakt door een te hoge dosering van een concurrerend mineraal.
Vitaminen
Wellicht vraag je je af waarom we ook niet gelijk de vitaminen in de tabel hebben opgenomen? Het antwoord is wellicht verrassend: De meeste vitaminen betrekt het paard niet rechtstreeks uit zijn voeding! Zou je puur op het vitaminegehalte van het voedsel afgaan dan zou het lijken alsof er tekorten zijn, maar dat komt omdat er dan geen rekening wordt gehouden met de eigen productie van vitaminen.
- Vitamine A maakt het paard zelf uit caroteen, een stof die in overvloed in ruwvoeder voorkomt. Vitamine A-tekort is dan ook praktisch onmogelijk bij paarden.
- Vitamine B wordt gemaakt door de micro-organismen in de darmen van het paard (en sommigen maakt hij zelf in de lever), en dit is daarmee een belangrijke bron voor zijn vitaminen. Vitamine B12 komt bijvoorbeeld niet eens in planten voor, en het paard is voor zijn B12 dan ook volledig afhankelijk van de productie door de darmflora, die hier doorgaans meer dan voldoende van produceert.
- Vitamine C maakt het paard zelf. De eigen aanmaak dekt de behoefte volledig.
- Vitamine D wordt gemaakt door de huid onder invloed van zonlicht. Paarden die veel buiten zijn hebben dus veel minder vitamine D uit het voedsel nodig.
Vitamine E is eigenlijk de enige vitamine waarbij het paard afhankelijk is van het aanbod via het voedsel. In hooi dat minder dan een jaar oud is zit doorgaans voldoende Vitamine E.
Zie voor meer informatie onze pagina over Voeding.
Bronvermeldingen
Voor de samenstelling van deze pagina is gebruik gemaakt van vele bronnen. We noemen ze niet allemaal, maar beperken ons tot de meest interessante:
VEP en VREp
De berekening van de benodigde voedingsstoffen is gebaseerd op de uitgave "Voeding van Paarden", uitgegeven door de Vlaamse overheid, Departement Landbouw en Visserij, Afdeling Duurzame Landbouwontwikkeling. Het PDF-bestand kun je downloaden, als je het allemaal eens precies wilt bestuderen, of de benodigde voedingsstoffen met de hand wilt uitrekenen.
In de PDF wordt bij de bepaling van de VEP en VREp gebruik gemaakt van tabellen, maar wij berekenen ook de tussenliggende waarden. Onze VEP en VREp berekeningen zijn daarom iets nauwkeuriger.
Download:
voeding van paarden pdf 700 Kb
De VEP en VREp waarden van ons "voorbeeldgras" zijn afkomstig van de uitgave "Grasland voor Paarden", uitgegeven door de Vlaamse overheid, Departement Landbouw en Visserij, Afdeling Duurzame Landbouwontwikkeling. Het PDF-bestand kun je downloaden, als je het allemaal eens precies wilt bestuderen.
Download:
grasland voor paarden pdf 700 Kb
Mineralen
http://www.blgg.nl/rvh/gemiddelden/versgraspermaand.html
http://www.mensport.nl/pg_hooianalyze.html
http://www.txanc.org/proceedings/1997/mineralcomposition.pdf
http://www.equi-analytical.com/PuttingResultsToWork/Nutrient_Requirements/default.asp
http://desertequinebalance.blogspot.com/2006/10/iodine-requirement-in-equine-rations.html
Melyni Worth (2003), "Storey's guide to Feeding Horses", ISBN 1-58017-492-2
