Op onze website staat veel informatie die in tegenspraak lijkt te zijn met de algemeen heersende opvattingen. Als je dit alles zo leest dan vraag je je af hoe het in vredesnaam mogelijk is dat er zoveel hardnekkige misverstanden bestaan op het gebied van de omgang en verzorging van paarden.
Het blijkt dat nagenoeg alle misverstanden zijn ontstaan door een
beperkt aantal psychologische mechanismen, variërend
van 'doen wat de anderen ook doen terwijl niemand weet waarom men het zo doet',
antropomorfismen, of gewoon gebrekkige of onvolledige kennis.
Deze valkuilen hebben we geïdentificeerd en hieronder in kaart gebracht.
Natte Apen
Men heeft eens een leerzaam experiment uitgevoerd op een groep apen, en dat ging als volgt:
De apen kregen regelmatig lekkernijen aangeboden via twee loketjes, maar als een aap iets aannam uit het rechter loketje werd een in de kooi aangebrachte sproei-installatie in werking gesteld en werden alle apen natgespoten.
De apen hadden een hartgrondige hekel aan water en het duurde dan ook niet lang of de apen namen niets meer aan uit het rechter loketje. Vanaf dat moment werd de sproei-installatie nooit meer gebruikt.
Na een tijdje werd er een aap uit de groep vervangen door een nieuwe aap. Deze aap wist natuurlijk niets van de watersproeiers maar toen hij een banaan uit het rechter loketje wilde pakken zette de hele groep apen het op een gillen en krijsen en verhinderde dat de nieuwe aap iets uit het loketje kon pakken. De nieuwe aap leerde snel dat iets aannemen uit het rechter loketje om een of andere reden niet mocht en boze reacties van zijn soortgenoten uitlokte, en hij pakte dus voortaan ook alleen nog maar eten uit het linker loketje.
Toen werd er weer een aap vervangen. De hele groep werkte weer samen om de nieuwe aap te leren dat je beter niets uit het rechter loket kan pakken en opmerkelijk was dat de vorige nieuwe aap, die nog nooit was natgespoten, even fanatiek meedeed met gillen en krijsen. Ook de laatste nieuwe aap leerde snel en paste zich aan.
Meer apen werden vervangen tot er uiteindelijk geen enkele aap meer over was die ooit de watersproeiers in werking had gezien. Ondanks dat bleven de apen doorgaan met gillen en krijsen als er een aap iets uit het rechter loketje wilde pakken, maar geen enkele aap wist eigenlijk waarom...
De apen hielden een volstrekt nutteloze regel in stand. De vraag is natuurlijk of wij mensen ook van die nutteloze onzin-regels naleven. Of dat we verhaaltjes aannemen die iedereen ook maar weer doorvertelt maar die niet op feitelijke gegevens zijn gebaseerd. En stel dat je zo‘n regel of verhaaltje als zodanig herkent; moet je er dan naar luisteren?
Gij zult niet vanaf de rechterkant op uw paard stijgen.
Neem bijvoorbeeld het opstijgen op je paard. Iedereen staat klaar om je te vertellen dat dit niet aan de rechterkant mag, maar niemand weet waarom. De oude 'apen' waren de ridders en soldaten die aan de linkerkant van hun heup een zwaard of sabel hadden hangen en dus niet aan de rechterkant konden opstijgen. Al die oude 'apen' bestaan al lang niet meer maar alle nieuwe 'apen' blijven gillen en krijsen als iemand aan de rechterkant wil opstijgen, zonder dat ze weten waarom: Een volstrekt nutteloze regel...
In de omgang en verzorging van paarden komen helaas heel veel 'natte apen' voor... Op deze website zullen we er nog een aantal benoemen, je komt ze vanzelf wel tegen als je verder leest.
Walt Disney is beroemd geworden door vergaande antropomorfisme. Alle dieren in zijn films hanteren menselijke gewoonten, normen en waarden. Wij mensen houden er blijkbaar van om alle dieren om ons heen als een soort mensjes te beschouwen en ze als zodanig te behandelen.
Antropomorfisme
Iedereen heeft uiteraard het beste voor met zijn of haar paard. Het is heel menselijk om de eigen behoeften te projecteren op het dier; wat voor mensen de maatstaf is zal immers ook wel gelden voor het dier? Deze denkwijze wordt "Antropomorfisme" genoemd; dit fraaie woord betekent in deze context "Het toekennen van menselijke eigenschappen aan een dier".
De meeste mensen vallen met goede bedoelingen maar uit onwetendheid ten prooi aan antropomorfisme. Dit leidt er vaak toe dat paarden een leven moeten leiden dat niet overeen komt met de natuurlijke leefwijzen van het dier. Waar gaat het fout? Laten we eens een paar van de meest voorkomende antropomorfismen bekijken:
Een paard hoort 's nachts rust te hebben, of niet soms?
Mensen zijn wezens met een vast waak-en-slaapritme. Onze mentale
vermogens, metabolisme, en behoeften geven onmiskenbaar aan dat we vaste tijden hebben
waarin we wakker zijn, en vaste tijden waarin we slapen. Dus denkt men dat
het paard 's nachts ook moet rusten... FOUT!
Paarden hebben geen vast slaap-en-waakritme! Paarden slapen tussen de bedrijven
door, veelal staande, en hebben in dit patroon geen verschil tussen dag en
nacht!
Een paard kan het beste uitrusten in een stal, of niet soms?
Mensen zijn "nestdieren". Tijdens onze rusttijden trekken we ons het
liefste terug in een "huis", en zelfs dan nog is het huis meestal te groot en kiezen
we een kleiner vertrek voor onze rust (slaapkamer). Dus dit zal dan ook wel
de behoefte zijn van het paard. FOUT!
Paarden zijn geen "holbewoners" of "nestdieren". Van nature zal een paard
nooit een hol of grot binnengaan. Sterker nog, paarden slapen het liefste
op een grote vlakte. Zo kunnen ze eventuele bedreigingen al vanaf een afstand
opmerken, en hebben ze volop ruimte om overhaast de aftocht te kunnen blazen
als dit nodig mocht blijken.
Een paard heeft vaste etenstijden nodig, of niet soms?
Mensen hebben een spijsverteringsgestel dat het beste functioneert bij
redelijk vaste etenstijden. Verzuim je te eten op je "gewone tijd" dan krijg je al
snel honger, en krijg je op een ongewone tijd (bijvoorbeeld 4 uur 's nachts)
een zwaar diner aangeboden dan is de kans klein dat je je bord leegkrijgt.
Dus paarden zullen dan ook wel twee of drie keer per dag moeten eten... FOUT!
Paarden nemen de hele dag (inclusief 's nachts!) kleine hoeveelheden voedsel
tot zich. Een lege maag is voor een paard onnatuurlijk, evenals het eten van
een grote hoop voedsel tegelijk. Uiteraard kun je een paard wel "conditioneren"
op vaste tijden, maar natuurlijk is het allerminst.
Peperkoek
Wist je dat je met peperkoek ieder paardenprobleem op kunt lossen? Het werkt als volgt: Stel dat je morgen je paard een keer hoort hoesten. Natuurlijk ben je hierdoor gealarmeerd en ga je opletten of het paard niet vaker hoest. Je denkt terug aan onze bewering over de heilzame werking van peperkoek en geeft je paard voor de zekerheid maar eens een plakje. De volgende dag ben je weer bij je paard, en tot je vreugde hoor je hem niet meer hoesten.
Een maand later zie je bij je paard een lichte onregelmatigheid tijdens het draven. Natuurlijk denk je terug aan het vorige succes van de peperkoek, dus je geeft hem voor de zekerheid maar weer eens een paar plakjes. De volgende dag loopt het paard weer als vanouds, en nu weet je het zeker: Peperkoek is een magisch medicijn!
In werkelijkheid doet peperkoek helemaal niets. Ieder paard verslikt zich wel eens in een grassprietje en geeft een kuchje. De kans is klein dat het de volgende keer weer gebeurt. Ieder paard verstapt zich wel eens en loopt even wat onregelmatig, maar doorgaans is dat na korte tijd weer voorbij. De peperkoek had er gewoon niets mee te maken.
Mensen zijn echter geneigd om "herstel" toe te schrijven aan middelen die ze kort tevoren hebben toegediend of handelingen die ze kort ervoren hebben verricht. Daarom zijn er ook zo veel "peperkoek-middelen" op de markt. Mensen geven het een keer aan hun paard, de vermeende kwaal die zonder het dure goedje evengoed zou zijn overgegaan is bestreden, en men is heilig overtuigd dat het paard voortaan niet zonder het "medicijn" kan.
Ook op dit gebied zul je wel enkele voorbeelden tegenkomen.
De zoekgeraakte klepel
Iedereen kent wel de uitdrukking "De klok horen luiden maar niet weten waar de klepel hangt". In de paardenwereld is deze uitdrukking vaker van toepassing dan wenselijk is. Paardenmensen zijn meestal niet technisch van aard, dus met name op het raakvlak van paarden en technisch inzicht gaat het nogal eens mis.
Met name op het gebied van banden en pezen zie je dat men vaak niet de natuurkundige krachten begrijpt die op dit gebied een rol spelen. Het motorisch en dynamisch functioneren van het bewegingsapparaat is eveneens een onbegrepen terrein. Toch zijn er veel "instructeurs m/v" die wel even vertellen hoe je een paard moet rijden, hoe het paard "balans moet vinden", hoe hij zijn spieren/rug etc moet gebruiken en hoe je het paard "met het bit moet ondersteunen". Van een overvloed aan natuurkundig inzicht hebben deze mensen doorgaans geen last.
Als je de rugspieren van het paard traint kan hij de ruiter beter dragen.
Dit ligt voor de hand: De ruiter zit op de rug van het paard dus de rugspieren
moeten sterker worden. FOUT!
Wie zo redeneert etaleert een gebrekkig natuurkundig en biologisch inzicht.
Om de rug omhoog te drukken gebruikt het paard namelijk zijn buikspieren.
Het zijn dus de buikspieren die je moet trainen, niet de rugspieren hoewel een mooi gespierde rug natuurlijk wel zorgt dat de ruggengraat en ribben niet zo worden bekneld.
Zo zijn er tal van zoekgeraakte klepels in paardenland. Hier en daar benoemen we ze op deze website. Lees verder en leer ze te herkennen.