Hey, ik ben niet Piet, maar wou toch even antwoorden
.
In principe, als je puur met positieve bekrachtiging werkt, houdt de beloning nooit op. Je BLIJFT belonen, anders kom je in extinctie of uitdoving terecht: gedrag dat geen enkele consequentie heeft (niet goed, niet slecht, dus geen straf, noch beloning), dooft ook uit. Denk maar aan een lichtschakelaar: als het licht aangaat, word je beloond - krijg je een schok, dan word je gestraft en ben je niet erg geneigd om de volgende keer wéér aan die schakelaar te komen; maar als er NIETS gebeurt - geen licht, geen schok, dan probeer je een paar keer maar daar hou je ook mee op.
Bridgen zonder welke vorm van belonen dan ook is dus een slecht idee, omdat je de kracht van de
bridge afbouwt (de
bridge in de extinctie duwt) - dat is nu eenmaal de afspraak die je hebt gemaakt.
Je kan dit zelfs als een vorm van negatief straffen zien: gedrag dat er nu is (en dus voorheen op één of andere manier beloond werd), wordt nu niet meer beloond; de beloning wordt onthouden, en dus ontmoedigd - het gedrag gaat achteruit en houdt uiteindelijk op. Dat is de reden waarom paarden dan geirriteerd gedrag gaan vertonen - dat gaat uiteindelijk voorbij, maar het duurt wel even.
Een gedragsverandering vragen - en onderhouden - kan dus niet zonder beloning - en dat geldt ook voor negatieve bekrachtiging (druk en weer loslaten): je kan niet géén druk gebruiken, want juist het wegvallen van de druk IS de beloning. Er is nochtans nooit iemand die vraagt "wanneer kan ik met de druk ophouden"?
De theoretische kant vertelt je dus dat belonen nooit ophoudt
.
Alleen,
waarvoor beloon je?
In de praktijk hangt je "probleem" niet zozeer samen met het feit dát je elke keer beloont, maar veel meer met dat je de dingen al lang "goed genoeg" vindt. Je krijgt, hoe kan het ook anders, wat je beloont - en beloon je maar half, slordig, rammelend, onzeker, kort gedrag dan krijg je dat dus ook.
Vraag dus méér voor diezelfde beloning! Schaaf gedrag dat je vraagt voortdurend bij: meer, mooier, langer, meer ontspannen, dat bepaal JIJ.
Ze mag dus inderdaad verwachten dat ze telkens iets krijgt als ze goed reageert als jij iets vraagt, maar het is aan jou om steeds méér van haar te verwachten voor ze die
bridge hoort. Je gaat dus uiteindelijk alleen nog
bridgen voor uitzonderlijke uitvoeringen die nog in de leerfase zitten, maar je BLIJFT ALTIJD belonen.
En ook:
waarmee beloon je?
Een tweede 'hulpstuk' is dat je een "secundaire bekrachtiger" traint, naast je primaire voedselbeloning. Dat je een krabbel geeft op haar lievelingsplek bijvoorbeeld, zoals je zelf aangeeft. Dat doe je door eerst die krabbel sàmen met je voer te geven, dan de krabbel eerst te geven kort voor het voer, en daarna "vergeet" je het voer af en toe (maar NIET de krabbel), en vraag je meteen iets anders zodat ze er amper bij stilstaat dat het voer niet gekomen is.
Dat snel iets anders vragen is belangrijk! Geef haar niet de kans om geirriteerd gedrag (omdat ze niks kreeg) te gaan "oefenen" - maar zorg dat ze meteen weer kan "scoren" door iets anders goed te doen waarvoor je dan wél beloond met voer. Voorkóm "fout" gedrag door in de plaats daarvan, vóór dat gebeurt, goed gedrag te vragen.
Als je rijdt en je daarbij de klassieke rijhulpen gebruikt, dan is vanzelfsprekend het loslaten de beloning - eerst groot, maar uiteindelijk slechts het even onstpannen van je vingers; als je je maar héél bewust bent van het duidelijk moeten zijn van dat loslaten.
Bridge dus tegelijk met je loslaten; de beloning IS het loslaten en dat kan je dan (eventueel) versterken met een extra beloning. Hoe intensiever het werk, hoe meer je paard overigens mogen stilstaan de ultieme beloning zal vinden.
Verschillende bekrachtigers hebben geeft je de mogelijkheid om je criteria te perfectioneren: als ze inbuigt krijgt ze altijd een beloning (je binnenhand heel even naar voor bijvoorbeeld), maar alleen voor die waarbij ze het echt heel netjes doet (en later misschien in draf, of zelfs in galop) krijgt ze een wortel - de "gewone" uitvoeringen krijgen even loslaten, een krabbel, of zelfs "maar" je blije goedkeuring. Blijf dus belonen, maar varieer je beloningen.
Die "blije goedkeuring" is héél belangrijk overigens - want dat is de klassieke conditionering die je met je operante conditionering gaat bepalen. Het blije gevoel dat een hele trainingssessie geeft zorgt dat je paard de volgende keer meteen weer vrolijk aan de volgende sessie begint, en is méé beloning voor het geheel. Het is prettig om bij jou te zijn, en dat gevoel kan zo sterk worden dat dat meteen je totaal aan voerbeloningen vermindert, zodat het dan misschien wel LIJKT alsof je weinig beloont, maar in feite wordt je paard aan een stuk door beloond.
Dat is een heel erg beknopt antwoord - ik had het ook over beloningsratios, Premack en gedragskettingen kunenn hebben, maar hiermee kan je voorlopig voort, denk ik
.
Succes,
Inge
www.ingeteblick.be
Warboel
