Thomas Veldman schreef op donderdag 9 juni 2016, 17:28:
> Maar het feest is nog niet over! Schrijf in de reacties het leukste,
> beste, creatiefste, domste of andersinds opvallendste antwoord op de vraag
> "Op welke manier jaagt de daas?", en maak kans op een PN waardebon van
> 15 euro!
Heb ooit eens een stukje geschreven over de daas op een forum.
Altijd leuk, de discussies over de bestrijding van de daas, die elk voorjaar en zomer weer oplaaien.
Maar..misschien handig om te weten om je centen niet voor niets over de balk te gooien
(De daas wordt vaak verward met de Paardenhorzel. Deze horzel is een geheel ander insect. Deze bijt of steekt niet, maar legt zijn gele eitjes op de voorbenen van het paard, in de hoop dat ze opgelikt worden, waarna in het spijsverteringsorgaan van het paard, de eitjes zich tot larven kunnen ontwikkelen.)
De dazenfamilie is heel groot. In Europa zijn er al zo’n 60 soorten. Wij en onze paarden, hebben last van een drietal soorten, met ieder hun eigen bijt/steekgedrag.
*De Goudoogdaas bijt het liefst in hals, hoofd en schoft (bijt ook de mens)
*De Paardendaas bijt vaak onder de buik en in de flanken
*De Grote Regendaas heeft het vooral voorzien op de benen(bijt ook graag runderen)
Dazen kunnen niet ruiken zoals wij en ze hebben geen neus.
Dazen kunnen niet horen en ze hebben geen oren.
Dazen kunnen niet proeven zoals wij, want ze hebben geen smaakpupillen.
Dazen steken niet met een angel, alleen het vrouwtje bijt dmv. vlijmscherpe mesjes onderaan de snuit en zuigt het bloed op . De daas spuit daarbij eerst speeksel in de wond, waardoor het bloed niet kan stollen. De daas gebruikt dit bloed niet voor haar eigen energiehuishouding, maar om haar eitjes te laten ontwikkelen.
Dazen hebben een hekel aan wind en regen, maar vliegen bij zon, met het liefst daarbij een hoge luchtvochtigheid.
Mannelijke dazen zweven hoger in de lucht en verdedigen hun territorium tegen indringers. Elk vrouwtje, dat door zijn gebied vliegt wordt door hem in de lucht gegrepen, vallen samen op de grond, waarna de paring volgt.
Dazen zijn koudbloedig, dwz. ze kunnen hun lichaamstemperatuur niet zelf regelen. Hun lichaam heeft dezelfde temperatuur als de omgeving. Ze moeten zich eerst opwarmen in de zon voor ze kunnen vliegen. Daarom zie je weinig tot geen dazen op koele- en bewolkte dagen. Bij een nachtvorst in het najaar, sterft de gehele vliegende populatie. Grof gezegd, vliegen dazen tussen juni en eind augustus.
Mannelijke dazen leven van nectar en plantensappen. De vrouwtjes eten niet(zover bekend) en pas na de bevruchting gaat het vrouwtje op zoek naar bloed.
Vliegende dazen worden niet ouder dan 6 weken.
Ieder jaar ontstaat er één nieuwe generatie dazen.
Dazen en hun larven dienen als voedsel voor kleine vogels, zwaluwen, salamanders, vissen, kikkers en andere reptielen.
Het gedrag van dazen is niet aangeleerd, afgekeken of ingefluisterd door hun moeder, maar genetisch bepaald en stereotypisch.
Dazen hebben simpele hersenen met een beperkt geheugen.
Het leven van een daas is, net als bij veel insecten, alleen maar gericht op het in stand houden van de soort, waardoor de voedselketen ook in stand blijft.
Een daas legt, na het bloedzuigen, in één keer, tot wel 1000 eitjes in pakketjes op planten in drassig gebied, die pas na verscheidene verpoppingsstadia, het jaar daarop weer nieuwe daasjes opleveren.
Een vrouwtjesdaas legt maar één keer eitjes en zuigt daarvoor ook maar één keer in haar leven bloed.
Dazen kunnen wel zien en hebben prachtig gekleurde, zeer grote, samengestelde ogen.
Dazen hebben receptoren in de antennes op hun kop, waarmee ze warmtebronnen kunnen opsporen, het uitgeademde koolzuurgas (CO2)van het paard kunnen detecteren en het achtergelaten "gasspoor" volgen.
Dazen combineren “het ruiken” van CO2-uitstoot, warmte, omvang en beweging van de prooi , alvorens tot de aanval over te gaan. Eénmaal de aanval ingezet, kan niets de daas meer stoppen. Ze achtervolgen hun prooi soms over een afstand van wel een kilometer.
Dazen blijken voorkeur te hebben voor donker gekleurde paarden die langzaam bewegen en zweten. (vermoedelijk kan de daas, net als de mug, de stof Octenol dat volop in zweet zit, ook detecteren)
Het “reukorgaan” van de daas zit in de antennes op zijn kop. Dit reukorgaan is aangepast aan de soort en is niet te vergelijken met dat van zoogdieren en dus ook niet met dat van mensen. Ze kunnen alleen die stoffen ruiken, die van belang zijn voor hen. Het orgaan werkt perfect maar heeft beperkte capaciteiten.
Dazen zijn niet weg te jagen met(voor ons) nare luchtjes in spray's, want die kunnen ze jammer genoeg niet ruiken. Het paard bv. knoflook voeren heeft geen zin, want dazen kunnen het niet ruiken of proeven. (en mochten ze het toch proeven, dan hebben ze al gebeten)
Het leven van een daas is best wel triest in mijn ogen. Ze doorlopen verschillende stadia vanaf ei tot daas. Ondertussen zijn ze voortdurend een prooi voor verschillende waterdieren. Eenmaal tot wasdom gekomen gaan ze direct proberen zich voort te planten. Ook dan zijn ze nog steeds een lekkernij voor oa vogels. De vrouwtjes eten niet, worden bevrucht, proberen een zoogdier/mens te bijten, bloed te zuigen, teneinde eitjes te kunnen leggen om daarna te sterven. Zo’n 95% van de dazen wordt opgegeten, voordat zij zich hebben kunnen vermenigvuldigen.
De enige remedie tegen een dazenbeet zou kunnen zijn....je paard helemaal insmeren met olie. Dazen die gaan bijten zetten zich vast met hun klauwtjes op de haren van het paard. Als dat haar dan vet is, hebben ze geen grip. Het helpt dan wel tegen de beten, maar niet tegen de steeds groter wordende wolk aan dazen om je heen.
Dazen zijn niet te bestrijden, maar wel te misleiden met bv. een dazenval in het weiland. Daar heb je niets aan als je in het bos aan het rijden bent, maar kan de populatie in de omgeving van de val decimeren. Grazende paarden en runderen zijn daar wel bij gebaat.
Dit is een voorbeeld van zo’n val:
http://www.paardnatuurlijk.nl/index_js.htm?http://www.paardnatuurlijk.nl/cgi-bin/mijn.cgiKortom, we zullen met onze nare daasjes moeten leren leven !!
(en niet alles geloven, wat dazenspray producenten ons beloven !!)
HG. Waldo
Bronnen:
Dazen en dazenlarven .WM 225 doorTheo Zeegers en Ton van Haaren.
De dazen(Diptera Tabanidae) van de Benelux-landen. WM 138 door J.Timmer
Warboel
